İlk yardım illa ki profesyonel kişiler tarafından yapılmaz. Kuralları doğru bilen tecrübeli bir kişi de olay yerinde müdahale edip hayat kurtarabilir..
Profesyonel yardım ekipleri gelene kadar hasta ve yaralı kişiye ani olarak yapılan yardım olarak tanımlanan ilk yardımla ilgili merak edilenleri, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü Uzmanı Dr. Damla Aktan anlattı.
İlk yardımın sadece fiziksel yaralanmaya yönelik değil; aynı zamanda travmatik bir olaydan kaynaklı olarak yaşanılan duygusal ve stresin azaltılması için psikososyal destekte birincil yardım olarak kabul edildiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Aktan şu açıklamalarda bulundu: “Acil durumların kötü sonuçlarını azaltmada en etkili yol, doğru ilkyardımdır. Zehirlenmelerden, trafik kazalarına kadar karşılaşılabilinen sorunlarda doğru ilk yardım uygulaması için öncelikle uzman eğitimcilerden eğitim alınması gerekir. Ülkemizdeki trafik terörü, ilk yardım konusunda çok daha duyarlı olmamızı gerektiriyor. Kaza ölümlerinin yaklaşık %10’u ilk 5 dakikada, yaklaşık % 50’si ise ilk yarım saatte yaşanır. Bu nedenle ilkyardım eğitimi almış kişilerin kaza yerindeki müdahaleleri, ölümlerin yarısını engelleyebilir; sakatlıkları azaltabilir. İlk yardımın hayat kurtarmadaki önemi tartışılmaz. Doğru şekilde uygulandığında basit bir sıyrığın bilinçli olarak tedavi edilip enfekte bir yaraya dönüşmesi engellenirken; büyük bir kazada yaşam savaşı vermekte olan kişiye yaşama döndürmeye kadar başarılı sonuçlar alınabilir. Bilinçsiz ve bilgisiz şekilde uygulanan ilkyardım bir hayata mal olabilir. İlkyardım, olayın gerçekleştiği yerde hemen ve bilinçli şekilde yapılırsa başarılı olur. Tüm toplumun bilmesi gereken ilk yardım kuralı; herkesin kendisine, yakınına veya yabancı bir kişiye bilinçli ve uygun şekilde ilkyardım yapmasının insanlık görevi olduğudur. Bunu yaparken de ‘önce zarar verme’ prensibini unutmamak gerekir.”
İlk yardımda yapılması gerekenler
• Kendinizin ve ortamın güvenliğini sağlayın
Olay bir trafik kazası ise kaza yapan araç yol kenarına çekilmeli, aracın kontağı kapatılmalı, kaza yerinden öncesine trafiği kapatıcı işaretler konmalı, patlama tehlikesi düşünülerek sigara içilmemelidir.
• Yardım isteyin
Yardım çağırırken ihtiyaca göre en uygun merkezi olan ve Türkiye’nin her yerinden ulaşılabilen 112 Acil Yardım’ı arayın. 112 ile konuşurken;
• Kendinizi tanıtın, olayın içeriği ile ilgili net ve kısa bilgiler verin.
• Sakin olun.
• Adres bilgilerini açık olarak verin.
• Yaralı sayısı ve yaralıların durumu hakkında gerekli bilgileri aktarın.
• İlk yardım yapıldıysa, yardımın ne şekilde yapıldığı hakkında bilgi verin
• 112’deki görevli tüm bilgileri aldığını söyleyene dek telefonu kapatmayın. Hasta ya da yaralılara yapılacak ilkyardımla ilgili bilgi akışını sürdürebilmek için mümkünse hatta kalın.
• Yardımcı olacağınız insanların iznini alın
Olay yerinde sakin bir şekilde çevredekilere yardımcı olmak için konu hakkında bilgi sahibi olduğunuzu belirtin.
• Kazazede ya da hastayı doğru değerlendirin. Bunun için;
- Soru sorarak veya dokunarak bilinç durumunu kontrol edin.
- Solunum kontrolü yapın; gerekirse solunum yolu açıklığı sağlamaya çalışın.
- Kan dolaşımını kontrol edin.
- Ağır kanama varsa durdurmak için gerekli önlemleri alın.
- Baş bölgesinde yara, kanama olup olmadığını kontrol edin.
- Boynunda herhangi bir problem olup olmadığını denetlemek için oynattığınızda en küçük bir ağrı belirtisi var mı dikkat edin.
- İç organların yaralanma ihtimalini düşünerek karın bölgesini yaralara karşı kontrol ederken ağrı olup olmadığını sorun.
- Kollar ve bacaklarında şekil bozukluğu ve yaralanma olup olmadığına bakın.
- Bütün bu fiziksel kontrolleri yaparken hastayı mümkün olduğu kadar az hareket ettirin.
Doğru değerlendirme hayat kurtarır
Kazazedenin ya da hastanın içinde bulunduğu durumu anlayabilmek için öncelikli olarak bazı bulguları değerlendirin. Hayati fonksiyonlar adı verilen bu bulgular;
1. Şuur: Acil durumdaki hastada ilk yapılması gereken bilinç düzeyini kontrol etmektir. Sesli ve sonrasında
sarsarak yanıt almaya çalışılır.
2. Solunum: Solunumun var olup olmadığı dinleyerek, hissetmeye çalışarak gözlenir. Solunum olabilmesi için
havayolunun açık olması gerekir. Şuur bulanık veya kapalı olan hastada dil geriye düşer, havayolu tıkanır, nefes alamaz. Aynı şekilde ağız içinde yabancı madde gıda artığı var ise solunum yolları tıkanabilir. Hastanın ağzı temizlenir. Baş geriye çene yukarı getirilir. Solunumu olan ancak şuuru kapalı olan hasta yan pozisyona getirilmelidir. Hava yolu açıklığı sağlamış olmak ve solunumu güvenli hale getirmek profesyonel tıbbi destek gelene kadar bu pozisyonda takip etmek hayat kurtarıcı olabilir.
3. Nabız ve dolaşım: Nabız alınamıyor, solunum ve dolaşım yok ise hemen canlandırma işlemlerine başlamak
gerekir. Buna temel yaşam desteği denir. Doğru uygulamaları yapmak için bu konuda yetkili olan kişilerden eğitim almak en uygunudur.
Kaynak.
7gunsaglik
